Rozwój płodu

Powstała w wyniku zapłodnienia komórka posiada już w tym momencie gotowy program swojego rozwoju. Płód rozwija się stale, od chwili zagnieżdżenia się jaja w macicy, co zazwyczaj następuje na jej przedniej lub tylnej ścianie. Przez 280 dni ciąży z jednej komórki powstaje skomplikowany organizm, mogący żyć względnie samodzielnie poza środowiskiem płodowym. Często ciążę dzieli się na 3 okresy trzymiesięczne, zwane trymestrami. Poniżej jest opisana ciąża oraz rozwój płodu w poszczególnych trymestrach

Pierwszy trymestr ciąży

Pierwszy trymestr zaczyna się tzw. wczesnym okresem rozwojowym trwającym około 2 tygodni. Jest to czas, jaki upływa od zapłodnienia do ukończenia procesu zagnieżdżania się jaja płodowego w macicy. Od tej chwili rozpoczyna się 3-tygodniowy okres zarodkowy, w którym pojawiają się tzw. Listki zarodkowe, czyli uszeregowane w trzy warstwy komórki. Zapoczątkowany zostaje w ten sposób proces ich różnicowania i specjalizacji, dający w efekcie proste tkanki zarodka, a następnie wyspecjalizowane tkanki i narządy tworzące podstawowe układy żywego organizmu. Około 5 tygodnia zaczyna się okres płodowy. Płód rośnie bardzo szybko, zwłaszcza na początku ciąży. Na przestrzeni całego życia nigdy już wzrost nie będzie tak gwałtowny. Od 2 miesiąca ciąży aż do jej końca ciężar ciała płodu zwiększa się 800-krotnie, a jego długość wzrasta 50-krotnie. W drugim miesiącu ciąży wszystkie narządy i układy są już prawie rozwinięte. Pod koniec pierwszego trymestru mózg wysyła sygnały do poszczególnych narządów, m.in. mięśnie reagują na bodźce i płód zaczyna się poruszać. Początkowo całe ciało reaguje aktywnością ruchową, ale szybko następuje specjalizacja ruchów, np. pojawiają się grymasy twarzy, zaciskanie dłoni w piąstkę, ruchy poszczególnych kończyn. Kobieta zaczyna odczuwać ruchy płodu już od 16 tygodnia. Jednak kobiety, będące po raz pierwszy w ciąży odczuwają ruchy dziecka nieco później, bo około 20 tygodnia.

Drugi trymestr ciąży

Drugi trymestr charakteryzuje się dalszym doskonaleniem narządów oraz wykształcaniem cech różniących człowieka od innych człekopodobnych. Ruchy płodu są już wyraźne. Około 5 miesiąca ciąży matka może nawet odróżnić obrót całego ciała płodu od ruchów jego nóżek. Serce bije prędko, około 120 – 160 uderzeń na minutę. Można za pomocą odpowiedniego badania usłyszeć szmer przepływającej krwi. Główka dziecka porasta włoskami, rosną brwi, a na plecach rąk i nóg paznokcie. Płód może mieć czkawkę, ziewa, zapada w drzemkę, a po przebudzeniu przeciąga się. Proporcje ciała są już niemal takie, jak przy urodzeniu. Brak jest jeszcze podściółki tłuszczowej. Skóra jest czerwona i pomarszczona, mózg płodu rozwija się intensywnie, na jego powierzchni pojawiają się bruzdy i zwoje.

Trzeci trymestr ciąży

Trzeci trymestr - następuje wtedy dalszy rozwój układu nerwowego, a zwłaszcza jego centralnej części. W korze mózgowej powstają ośrodki wzroku, słuchu, powonienia itd. Prawdopodobnie w tym okresie różnicuje się również osobowość płodu. Pod skórą rozwija się tkanka tłuszczowa, skóra wygładza się i przybiera odcień różowszy. Pod koniec trzeciego trymestru paznokcie dłoni i stóp rosną szybko. Ruchy płodu zmniejszają się i płód przyjmuje pozycję urodzeniową, a więc główką do dołu. Waga zbliża się do wagi urodzeniowej. Fazę prenatalną wieńczy poród.

Etapy rozwoju płodu

Embrion, 1 miesiąc.

rozwój płodu w pierwszym miesącu ciąży

Po wniknięciu plemnika do komórki jajowej mija zaledwie 30 sekund a już rozpoczyna się podział komórek. Zapłodnione jajo przechodzi przez jajowód do macicy. Szóstego dnia zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy, następnie dzieli się kilkukrotnie tworząc zbiór komórek. Po 4 tygodniach komórki rozwijają się już w serce i oczy, widoczne są cztery wypustki, które staną się niebawem rękoma i nogami.

Płód, drugi miesiąc od zapłodnienia.
zarodek w 8 tygodniu od zapłodnienia

Po 8 tygodniach od zapłodnienia różnicowanie narządów jest w dużej mierze zakończone. Od tego czasu płód jest określany jako zarodek.

Płód, 3 miesiąc.
płód, 3 miesiąc.

W tym czasie płód silnie rośnie, a narządy dojrzewają. Ciało pokryte jest cienkimi włosami, które chronią cienką, półprzezroczystą skórę.

Płód, 4-5 miesiąc.
płód w 4 - 5 miesiącu ciąży.

Teraz zaczynają się pierwsze skoordynowane ruchy płodu, może on też słyszeć już dźwięki i głosy. W tym okresie można określić płeć płodu za pomocą badania USG. Płód tworzy własną krew w wątrobie. Jeśli płód jest dziewczynką w jajnikach rozwija się kilka milionów jaj.

Płód, 6 miesiąc.
płód ma sześć miesięcy

Teraz zaczynają się pierwsze skoordynowane ruchy płodu, może on też słyszeć już dźwięki i głosy. W tym okresie można określić płeć płodu za pomocą badania USG. Płód tworzy własną krew w wątrobie. Jeśli płód jest dziewczynką w jajnikach rozwija się kilka milionów jaj.
płód w szóstym miesiącu od zapłodnienia
Płód, 7-8 miesięcy.
płód, 7, 8 mięsięcy

Teraz płuca są w stanie oddychać, dlatego też w przypadku przedwczesnego porodu szanse na przeżycie dziecka są duże. W 26. tygodniu ciąży płód może otworzyć oczy. Płód tworzy teraz krew w śledzionie i szpiku kostnym. Długość ciała przekracza 42 centymetry, a waga wynosi od 1500 do 2100 gramów. Odruchy źreniczne i chwytne są już wykształcone przez płód. Po około 280 dniach od poczęcia nadszedł czas na narodziny.
dziecko przed narodzinami