Kłopotliwe zatoki
Silny, rozpierający ból głowy, szczególnie intensywnie rano – tak objawia się ostre zapalenie zatok.
Zatoki to wysłane błoną śluzową i wypełnione powietrzem jamy w czaszce. Połączone są z jamami nosa. Pomagają oczyszczać i ogrzewać wdychane powietrze. Wytwarzany w nich śluz zatrzymuje i usuwa do nosa lub gardła zanieczyszczenia, np. kurz lub pyłki. Jeżeli droga, którą usuwany jest śluz, zostanie zablokowana, powstaną idealne warunki do rozwoju drobnoustrojów.
Ból może się pojawić przy wewnętrznym kąciku oka, nad oczami, na policzku lub za nasadą nosa. Towarzyszy mu gęsty katar, który uniemożliwia swobodne oddychanie, a czasem także rozpoznawanie zapachów i smaków. Niekiedy występuje światłowstręt. Często dołącza się gorączka, kaszel i łzawienie oraz nadwrażliwość okolicy zatok na dotyk. Ból nasila się w czasie kaszlu, wysiłku fizycznego i pochylania głowy. Takie objawy powinny skłonić chorego do wizyty u lekarza.
Poszukiwany winowajca
Zapalenie zatok często poprzedzone jest przeziębieniem lub infekcją układu oddechowego. Przyczyną stanu zapalnego może być niewyleczona do końca grypa czy "przechodzony" katar, polipy w nosie lub zniekształcenia przegrody nosowej, a u dzieci przerost migdałka gardłowego. Nie bez znaczenia jest alergia. Czasem trudno ustalić, co było pierwsze: alergia czy zapalenie zatok.
Źródłem zakażenia zatok może być próchnica, zgorzel, stan zapalny zęba lub ropień. To idealne miejsca do rozwoju bakterii. Szczególnie niebezpieczne są zmiany w górnych zębach, które od zatoki szczękowej oddziela tylko cienka przegroda. Dlatego tak ważne są regularne wizyty u stomatologa. Na zapalenie zatok narażeni są też nurkowíe i ci, którzy często pływają, np. w basenie.
Przewlekłe zapalenie zatok ma nieco inny przebieg. Objawy choroby nie występują cały czas z takim samym nasileniem. Oprócz przewlekłego kataru co pewien czas pojawia się ból głowy. gorączka, złe samopoczucie, niechęć do pracy. Wydzielina z nosa jest gęsta, może mieć nieprzyjemną woń i żółtawy lub zielonkawy kolor. Pojawia się kaszel i chrypka, ponieważ wydzielina z nosa spływa do gardła. Zdarza się, że puchną powieki, a chory jest senny i osłabiony.
Potrzebny lekarz
Nie licz na to, że zapalenie zatok samo minie. Zlekceważone i nieleczone będzie trwać latami, czyniąc życie coraz bardziej dokuczliwym. Bo jak wytrzymać nawracające bóle głowy, ciągły katar i trudności ze swobodnym oddychaniem? Nie należy się obawiać, że wizyta u lekarza oznacza od razu punkcję zatok. Najpierw lekarz rozmawia z chorym na temat jego dolegliwości i przeprowadza badanie laryngologiczne.
W ostrym okresie choroby konieczne może być zrobienie zdjęcia zatok albo tomografii komputerowej (TK). To bardzo przydatna metoda obrazowania zatok. Otrzymane zdjęcie jest znacznie dokładniejsze od tradycyjnego i pozwala wykryć nawet niewielkie nieprawidłowości w jamie nosowo-gardłowej. TK jest konieczna, jeśli choroba wymaga operacji.
Pożegnanie choroby
Im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym krócej będzie ono trwało. Zapalenie zatok leczy się antybiotykami. Pożądane jest laboratoryjne zbadanie wydzieliny z zatok (posiew), aby określić, jakie dokładnie bakterie wywołały stan zapalny i na jakie antybiotyki są one wrażliwe. Laryngolog przepisuje czasem zmniejszające obrzęk śluzówki krople do nosa. Dłużej niż trzy dni można je stosować tylko wtedy, gdy takie dawkowanie zaleci lekarz. Dolegliwości złagodzą leki przeciwbólowe, inhalacje, a uczucie suchości śluzówki nosa - nawilżanie jej sola fizjologiczna.
W pewnych sytuacjach konieczne jest płukanie zatoki i oczyszczenie jej z ropy lub wprowadzenie leku bezpośrednio do jej wnętrza. Coraz częściej nieprzyjemne nakłucie zatok, czyli tzw. punkcję, zastępuje się założeniem drenów. Dzięki nim możliwe jest płukanie zatoki bez wielokrotnego jej nakłuwania.
Czasem konieczna bywa operacja. Do wnętrza nosa i zatok można zajrzeć dzięki specjalnym urządzeniom optycznym i aby np. oczyścić zatokę z zalegającej w niej ropy, używa się mikrochirurgicznych narzędzi. Jeśli przyczyną choroby jest skrzywienie przegrody nosa, przeprowadza się tzw. septoplastykę - prostowanie przegrody. Kiedy przyczyną jest chory ząb, należy go usunąć. Jeżeli objawy wskazują na tło alergiczne choroby, trzeba dokładnie ustalić, na co chory jest uczulony, i zastosować właściwe leczenie.
10 przykazań dla cierpiących z powodu zapalenia zatok:
l. Unikaj gwałtownych zmian temperatury - nagłego oziębienia i ogrzania organizmu. Zimą noś ciepłe ubranie, nakrycie głowy i szalik.
2. Nie pal papierosów, unikaj dymu z papierosów i przebywania w niewietrzonych pomieszczeniach.
3. Dużo pij - codziennie 8- 10 szklanek, najlepiej wody mineralnej i soków. Dzięki temu zgromadzony w zatokach i w nosie śluz rozrzedzi się i będzie ci łatwiej oddychać.
4. Zadbaj o nawilżenie pomieszczeń, złagodzi to objawy choroby.
5. Bierz gorące kąpiele z dodatkiem olejków eterycznych.
6. Stosuj ciepłe okłady na twarz, 2-3 razy dziennie przez 5-10 minut ogrzewaj zatoki termoforem lub bardzo ciepłym ręcznikiem.
7. Wzbogać swoją dietę w produkty bogate w witaminę C i cynk. Dzięki temu wzmocnisz odporność organizmu, złagodzisz dolegliwości i przyspieszysz okres zdrowienia.
8. Regularnie co pół roku odwiedzaj stomatologa. Dbaj o codzienną higienę jamy ustnej.
9. Nie nadużywaj kropli do nosa. Dłuższe korzystanie z nich sprawia, że błona śluzowa „przyzwyczaja się” do leku i gdy go nie stosujesz, reaguje obrzękiem, co sprzyja rozwojowi choroby.
10. Często myj ręce.